Na današnji dan, 11. novembra 1855. godine, rođen je Stevan Sremac – jedan od najznačajnijih i najčitanijih srpskih pisaca realista, član Srpske kraljevske akademije, profesor i patriota. Ove godine navršava se tačno 170 godina od rođenja ovog velikana srpske književnosti.
Sremac je rođen u Senti, a rano je ostao bez roditelja. Ujak Jovan Đorđević, znameniti književnik, autor teksta himne „Bože pravde“ i osnivač Narodnog pozorišta u Beogradu, doveo ga je u prestonicu, gde je završio gimnaziju i studije istorije na Velikoj školi. Malo je poznato da je iz iste porodice potekao i njegov sestrić, čuveni arhitekta Aleksandar Deroko.
Kao profesor, Sremac je službovao u Pirotu, Nišu i Beogradu, predajući razne predmete – od istorije i književnosti, do krasnopisa i geografije. Učestvovao je i kao dobrovoljac u oslobodilačkim ratovima Srbije 1876–1878. godine, pokazavši tako i svoju rodoljubivu stranu.
Književnim radom počeo je da se bavi tek u trideset trećoj godini, ali je ubrzo stekao trajno mesto u srpskoj književnosti. Njegove pripovetke i romani, mnogi kasnije ekranizovani – „Ivkova slava“, „Pop Ćira i pop Spira“, „Zona Zamfirova“, „Vukadin“ i satira „Limunacija na selu“ – doneli su vedrinu, humor i živopisnu sliku srpskog provincijskog života. U knjizi „Iz knjiga starostavnih“ oživeo je junake iz prošlosti i pokazao duboku povezanost s nacionalnom istorijom.
Poznat kao „pisac sa beležnicom“, Sremac je bio pažljiv posmatrač svakodnevice, zaljubljenik u narod, kafanu i život malih ljudi. U književnosti je sledio tradiciju Jakova Ignjatovića, a naročito je cenio Gogolja, Servantesa, Fildinga i Dikensa. Smatran je jednim od najobrazovanijih pisaca svog vremena.
U privatnom životu ostao je neženja, iako omiljen među damama. Njegova neostvarena ljubav iz mladosti, kao i duh boemije koji je negovao u beogradskim kafanama „Kolarac“, „Ruski car“ i „Tri šešira“, deo su legende o njemu. Bio je poznat po britkom duhu, eleganciji i šarmu, zbog čega su ga đaci i kolege izuzetno voleli.
Obeležavajući 170 godina od rođenja Stevana Sremca, sećamo se pisca koji je duhovito i toplo oslikavao srpski život i ostavio dela koja i danas čitamo s istom radošću, prepoznajući u njima duh i humor našeg naroda.
