Gradski Portal 018 – 03.06.2019
Planinarsko društvo „Preslap“, uz finansijsku podršku Grada Niša i logističku podršku Gradske opštine Crveni krst i Saveta građana Mesne kancelarije Donji Komren, izvelo je 2.juna 2019.godine planinarsko-rekreativno-edukativnu akciju „Konstantinovo raskršće“, nazvanu prema romanu niškog pisca Dejana Stojiljkovića. Cilj akcije bio je da se laganim pešačenjem na severnom obodu Niša, obiđu važni istorijski lokaliteti i kulturni spomenici. Oko 80 planinarki i planinara, rekreativaca i đaka, učestvovalo je na akciji, koja je održana po izuzetno lepom vremenu, iako vremenska prognoza nije bila obećavajuća. Nepovoljna vremenska prognoza uticala je na nešto manji odaziv od planiranog, ali zato svi oni koji su prešli stazu „Konstantinovog raskršća“, uživali su u lepom prirodnom okruženju grada Niša i mnogo toga novog naučili iz istorijskih beseda koje su održavane tokom akcije.
Ukupna dužina staze bila je 16 kilometara. Vodički tim činili su Miroslav Dokman, Milorad Ignjatović, Vladan Stojiljković i Petar Ratković. Akcija je počela u Donjem Matejevcu, odakle su učesnici otišli do crkve Svete Petke, gde je održano prvo predavanje. Predavač je bio Vladan Stojiljković, istoričar i istraživač, brat Dejana Stojiljkovića. Crkva Svete Petke je izgrađena na temeljima ranohrišćanske crkve, a ovde su se pred boj na Čegru pričestili i resavski junaci Stevana Sinđelića. Malo iznad ove crkve nalazi se i brdo Čegar i spomen kompleks posvećen boju na Čegru, a Vladan Stojiljković je na Čegru održao besedu o istorijskim okolnostima pred ovaj veliki boj i toku samog boja, posle koga je Čegar nazvan „srpski Termopili“.
Sa brda Čegra, učesnici su prešli na susedno brdo Vinik, koje, kako istoričari vole da kažu – „čuva ključeve istorijskih tajni Niša“. Na brdu Vinik je Vladan Stojiljković besedio o antičkoj istoriji Niša, o periodu turskog ropstva, o oslobodilačkim poduhvatima srpske vojske 1877/78 godine, i o arheološkim otkrićima na Viniku. Predavanja na Viniku održavana su kod Mithad pašine tabije, na južnom vidikovcu i kod ostataka tajanstvenih laguma, za koje se pretpostavlja da su izgrađeni još u rimsko doba, a spajaju nišku tvrđavu i brdo Vinik.
Sa Vinika, učesnici akcije spustili su se ka Gornjem Komrenu, a odatle su produžili u pravu sela Hum. U crkvi Svetog Nikole, učesnike akcije dočekao je otac Ivan Lilić, paroh Huma, inače vrstan istoričar, pedagog, poznavalac lekovitog bilja i aktivni planinar. Otac Ivan besedio je o tome kako je crkva u sadašnjem obliku izgrađena 1929/30.godine, i to na temeljima crkve iz doba cara Konstantina i carice Jelene.
