Auto-putem od Niša do Pirota stiže se za oko sat vremena. Od Pirota vodi prekrasan put prema Staroj planini i selu Dojkinci.
Priredio Đorđe Bojanić, glavni urednik sajta Srpska istorija
Moj savet je da obavezno svratite do crkve u selu Rsovci, tačnije Pećinske crkve Svetog Petra i Pavla, koja se nalazi u pećini brda Kalik, na oko 22 kilometra od Pirota. Crkva je podignuta u 13. veku. Ovde se sreće jedinstven slučaj u svetu da je Isus Hrist oslikan na freski kao ćelav, zaista jedinstvena freska Hrista Mladenca ili u narodu poznatog kao Ćelavi Isus (zanimljivo, sa podignuta tri prsta). Sama crkva je isposničkog tipa, i oko nje se nalaze male isposnice. U okolini crkve se nalazi na desetine potkapina u kojima su boravili monasi sa Sinaja. Ima i onih koji kažu da na fresci nije prikazan ćelavi Hristos već Sveti Petar Aleksandrijski. Da li je u pitanju pogrešno tumačenje ili ne, freska je zaista čudna i jedinstvena u svetu. Do crkve se stiže prelaskom preko mosta uz prelepe krajolike popločane stazom.
Posle obilaska crkve u selu Rsovci, obiđite i Manastir Presvete Bogorodice u Visočkoj Ržani. Kada stignete u Visočku Ržanu skrenite levo prema Dojkincima i vozite pravo, kada naiđete na prvi most, imate tablu i tu skrenite, pređite preko mosta (reka Visočica, malo iznad kod drugog mosta se Jelovačka reka uliva u Dojkinačku i zajedno prave Visočicu)… put je dobar, ali sa velikim usponima i krivinama. Hram je sagrađen 1830. godine. Manastir čuva oko 60 moštiju različitih svetitelja. Crkva je u živopisnom i teško pristupačnom predelu, na nadmorskoj visini blizu 1000 metara.
Posle obilaska manastira obiđite i Vrelo gde se spajaju Jelovačka i Dojkinačka reka. Odlika Vrela je da zbog vazdušnih strujanja ovde nema nikad magle pa predstavlja i svojevrsnu vazdušnu banju. Skrenite desno (a levo je selo Brlog i selo Dojkinci) i na oko 150 metara nalazi se Jelovačko vrelo, neispitane je dubine, prekrasno, ima onih koji tvrde da je dubina i do 50 metara.
Obavezno pratite putokaze.
U blizini Vrela nalazi se i veliki ribnjak, gde možete da kupite svežu pastrmku.
Posle Vrela uputite se prema selu Brlog pa nastavite dalje prema selu Dojkinci. Kada stignete u selo Dojkince videćete prelepe prizore. Ovde kao da je vreme stalo… prelepe starine sa kamenim krovovima, lepota je neizbežna, a zdravlje na svakom koraku.
Nema dalje!!!
Da, ima! Kada stignete do Planinarskog doma u Dojkincima prestaje asfaltni put i kreće nasip (oko 4km), koji vodi ka prelepom vodopadu Tupavica na oko 1050 metara nadmorske visine. Odatle možete pešaka, a možete i kolima, polako do novoizgrađenog pešačkog mosta kod vodopada Tupavica. Prekrasna priroda, vodopad, čista i hladna voda pada sa visine od oko 15 metara preko stena crvene boje. Pravi raj za putnike namernike!
U selu Visočka Ržana imate krčmu ,,Dedino ognjište” pod vedrim nebom, gde možete razne specijalitete da probate. Preporuka za ručak i kratak odmor.
Posle ručka uputite se prema Slavinju, u centru sela se parkirajte. Postoji putokaz za obilazak Rosomačkih lonca ili Slavinjsko Grlo su nazivi za kanjon Rosomače, reke koja se nalazi u istočnoj Srbiji, na Staroj planini, nedaleko od sela Slavinja, oko 30 km od Pirota. Rosomača pravi neobičan kanjon slojevitih ivica, u kome se nalazi više proširenja sa virovima koja podsećaju na kotlove ili lonce, po čemu je kanjon i dobio ime. Kanjon se još naziva i Rosomačko grlo.
Put kroz selo uvešće vas u livadsko-šumski prostor, koji vodi do Rsomačkog lonca ili grla. Oko 20 minuta hoda od Slavinja (pratite reku) i putokaze. Taj prizor ne može da se opiše. To mora da se vidi.
Ako bude imalo vremena možete obići i staru oronulu crkvu Svetog Đorđe iz 14.veka u Slavinju. Ključ se nalazi kod nekog od meštana, pitajte meštane.
U povratku možete da nastavite prema Dimitrovgradu, u tom slučaju obavezno svratite do sela Smilovci i kod Bekova u etno muzej-kafanu, na kafu. Jedi i pij koliko možeš, plati – ako hoćeš (plaća ko koliko ima, nema cenovnik… jede se i pije šta ima). A ima i odličan kozji i ovčiji sir, a ako se dobro organizujete i dogovorite sa vlasnikom kafane dan pre biće i dobra jagnjetina.
Foto/video: Đorđe Bojanić
Priredio Đorđe Bojanić, glavni urednik sajta Srpska istorija
