Na samo 14 kilometara od Niša, nalazi se Cerjanska pećina, pored sela Cerje po kome je i dobila naziv. Pećina otkriva predivan svet ispod zemlje satkan od kanala, hodnika i dvorana, kao i bogatstvo pećinskog nakita – stalaktita, stalagmita, heliktita, talasastih draperija, pećinskih korala i kristalnih cvetova.
Prema procenama geologa, ova hidrološki aktivna pećina nastala je pre više od dva miliona godina. Interesantno je da kraj pećine još uvek nije otkriven, a ukupna dužina do sada ispitanih pećinskih kanala je 7.149m, po čemu je ovo drugi najduži istraženi pećinski sistem u Srbiji.
Dužina glavnog hodnika je 3.360 metara i doseže visine do čak 30 metara. Ovaj sistem sastoji se od pećine, izvora i hodnika koji okružuju jamu Pećurina koja se nalazi iznad. Neki od prilaza i ulaza u pećinu su uski i mali. Plafon pećine delimično se sastoji od krečnjaka koji je u fazi raspadanja na čiji su razvoj uticale termalne vode.
Pećina je hidrološki aktivna, čak i tokom suša na ulazima se mogu pronaći manja jezera vode i bare. Zbog ovih karakteristika u okviru nje su se razvili ukrasi od koji su neki posebno specifični. Unutar pećine mogu se videti stalaktiti, stalagmiti, pećinski korali, talasaste draperije, kristalni cvetovi i specifični heliktiti koji se formiraju i vise u svim pravcima. Na oko 3.400m od ulaza nalazi se sifonsko jezero.
Spomenik prirode „Cerjanska pećina” sa svojom okolinom predstavlja veoma pogodno područje za slepe miševe. Za sada je evidentirano 12 vrsta slepih miševa.
U pećinu je moguće ući isključivo u pratnji obučenih speleo-vodiča, uz obaveznu zaštitnu opremu koja se može iznajmiti u Vizitorskom centru „Cerjanska pećina”. U ponudi su tri ture.
Najkraća i najpristupačnija je staza „Caričin grad”, srednje težine, duga je dva kilometra, sa trajanjem oko 3 sata i 20 minuta. Cena za ovu stazu je 1.000 dinara.
Nešto duža je staza „Izvor”, takođe srednje težine, koja vodi 3,4 kilometra kroz pećinu i traje oko 4 sata i 20 minuta. Cena za ovu stazu je 1.350 dinara.
Najzahtevnija tura, „Kružni kanal”, duga je 4,4 kilometra i traje više od 5 sati, namenjena fizički spremnijim posetiocima. Cena za ovu stazu je 1.850 dinara.
Za iznajmljivanje opreme potrebno je izdvojiti dodatnih 2.000 dinara.
Pored same pećine, turisti mogu da se upuste i u pešačenje na području Kalafata. Tri povezane, kružne, planinarsko-rekreativne staze, dužine od 5 do 25km, opremljene putokazima i info tablama o biljnom i životinjskom svetu koji se može naći na području Kalafata.
Za sve informacije i rezervacije postite sajt sajte ovog spomenika prirode – www.cerjanka.rs, kao i sajt upravljača SP „Cerjanska pećina”, JP „Direkcije za izgradnju grada Niša” – www.dign.rs/cerjanska-pecina/
