Po treći put zaredom na ovaj dan, u susret prazniku Svetom Pantalejmonu, koji se slavi kao slava Gradske opštine Pantelej u Kući starih zanata, otvorena je manifestacije „Pantelejski sabor“. Ovoga puta organizovana je takmičarska izložba starinskih vezenih dozidnica ( u narodu poznatih kao “kuvarice”) na kome su učestvovale rukotvorne žene iz čitave Srbije.
“Pantalejski sabor je manifestacija koju nekoliko godina organizujemo. U okviru Sabora počeli smo takmičarski deo i ove godine treći put organizujemo takmičenje u vezenju dozidnica. Mnoge buni šta su to dozidnice. To je grupa veženih platna koje su se kačile na zidu. Najpopularnije su takozvane “ kuvarice”sa humorističkom porukom “kuvarice manje zbori da ti ručak ne zagori” . One su uvek imale neki lep šaljiv tekst. Postoje i higijenske koje su se kačile iznad mesta za umivanje, sa odgovarajućim motivima, dečije, potom za iznad kreveta”, objasnila je Ljubinka Stanišić, predsednica niškog aktiva žena.
Cilj ove manifestacije, kako je istakla , je da se animiraju žene da nastave da rade vez i ovaj vrlo lep stari umetnički zanat.
“Pokušavamo da animiramo žene da se vrate vezu. Imamo stare, tradicionalne dozidnice, ali i nove, želimo da žene rade na sopstveni način, ali i da izvuku iz bakinih škrinja one stare i da pokažemo mladima kako se nekada radilo i živelo”, navela je Ljubinka Stanišić.
Ove godine izloženo je više od 120 radova a učestvuje 70 žena iz Srbije. Dozidnice su uradile vredne ruke žena iz Vojvodine, Beograda, Batočine, Kruševca, Svrljiga, Knjaževca i mnogih drugih mesta.
I pored mnogo lepih, umetnički urađenih vezenina na saboru se čulo da , na žalost, sadašnje generacije nisu mnogo zainteresovane za ovaj rad, nastavak tradicije i da je malo devojaka koje rade dozidnice.
“Još kao devojčica vezla sam kuvarice, svaka devojka morala je da ima u devojačkoj spremi neki vezeni rad. A vezu sam se vratila posle odlaska u penziju. Naše “kuvarice”, ili “domaćice” iz našeg kraja razlikuju se od vojvođanskih jer se uglavnom rade jednobojne, a motivi su isti, domaćica, šporet, bokal ili dečiji motivi iznad kolevke”, objasnila je Sevdija Ivković iz Aktiva žena Svrljiga, koja je izložila svoje dozidnice . Ona pored ovoga sada radi i narodne nošnje i mnoge druge predmete umetničkog zanata.
Dozidnice koje se vezu u Srbiji razlikuju se od onih koje se rade u drugim zemljama. To je potvrdila i Marta Major iz Udruženja žena “Hestija” iz Feketića koja je izložila preko 70 dozidnica rađenih različitim koncima, sa različtom tematikom.
“Kod Mađara se zna, kada se tradicionalno veze, radi se crvenom i plavom bojom. Sada vezemo tradicionalno, ali i sa više boja. A motivi su stari, kao nekada”, kazala je Mađarica Marta Major iz Udruženja žena “Hestija” iz Feketića, koja je sa članicama svog udruženja učestvovala na manifestaciji. Ona je objasnila da jedna dozidnica može da se veze satima i danima, nema pravila . Otkrila je i to da nema, kao nekada onih materijala kojima su se dozidnice radile. Ove sadašnje, kao i one starinske veoma lepe i sa vrlo poučnim porukama.
Izložbu je otvorio predsednik Gradske opštine Pantelej, koja slavi gradsku slavu, a prisutni su bili i gosti iz beloruskog grada Novopolocka, koji su povodom opštinske slave posetili Opštinu.
“Prilika je da se zahvalim svim učesnicama, koje žele da stare zanate otrgnu od zaborava i drago mi je da zajednički baštinimo tradiciju. Primetno je da nas je na ovoj manifestaciji iz godine u godinu sve više. Opština će nastaviti da podržava ovu manifestaciju kako bi opstali stari zanati i kako bi mlade generacije imale šta da nauče”, rekao je Bratimir Vasiljević, predsednik opštine Pantelej.
Ručni rad “Devet Jugovića” Marije Koviljac iz Beograda proglašen je u Kući starih zanata najboljom vezenom dozidnicom.
